Τι να σου κάνει μια ταινία όταν ο Κόσμος χάνεται; Τι να το κάνεις το «καλό» σινεμά όταν όλα γύρω σου φαντάζουν χαοτικά και αβέβαια; Τι να βρεις σε μια αίθουσα, που δεν σου το προσφέρει το Netflix; Τι να έχει να σου πει μια ξένη σκηνοθέτης για τη ζωή και τους προβληματισμούς σου που να είναι καλύτερο από τις συμβουλές της αγαπημένης σου youtuber, twitcher ή TikToker;

Αν ήμουν παιδί, ή έφηβος, σήμερα, αυτά θα ρώταγα όταν άκουγα για κάποιο φεστιβάλ κινηματογράφου που απευθύνεται σε παιδιά και νέους. Έτσι, φτιάχνοντας το πρόγραμμα του φετινού φεστιβάλ, προσπάθησα να βρω απαντήσεις. 

Κάποιους μήνες μετά, βλέποντας το πρόγραμμα προβολών και εργαστηρίων που ετοιμάσαμε μαζί με τις συνεργάτιδές μου, Άννα Κούμα και Χριστιάνα Βάρδα, θυμήθηκα κάτι που, μέσα στα πολλά χρόνια τριβής με τον κινηματογράφο, κάπου το είχα ξεχάσει: 

Το καλό σινεμά δεν είναι ποτέ διδακτικό. Δεν είναι Aπάντηση, αλλά Eρώτηση.

Το σινεμά είναι η πρόσκληση σε διάλογο, είναι γέφυρα επικοινωνίας που επιτρέπει στον δημιουργό και στον θεατή να αφουγκραστούν ο ένας τις ανησυχίες του άλλου, να ακούσουν και να ξεστομίσουν τους προβληματισμούς τους, και, εν τέλει, να ανακουφιστούν, ανακαλύπτοντας πως δεν είναι μόνοι. Να πάρουν δύναμη και να συνεχίσουν να αναζητούν. Να ρωτούν και να εκφράζουν αυτά που κάποτε μπορεί να φάνταζαν ανείπωτα. Στην εποχή που ζούμε, όπου όλοι είναι βέβαιοι για τη δική τους αλήθεια και προσπαθούν να την επιβάλουν στους υπόλοιπους, το σινεμά συνιστά την απόρριψη του απόλυτου. Είναι η αποθέωση της αναζήτησης. 

Έτσι το πρόγραμμά μας φέτος είναι αφιερωμένο στην Aναζήτηση: της κατανόησης, της ενσυναίσθησης, της εναλλακτικής άποψης, του ίδιου μας του εαυτού. 

Σε αυτό το πλαίσιο, κάνουμε μια ειδική προσπάθεια να αποταθούμε σε νέους και νέες 15-19 ετών, με δυο ταινίες που αποτελούν σκηνοθετικό ντεμπούτο, αυστηρά για θεατές 15 ετών και άνω. Οι ταινίες I Never Cry (Piotr Domalewski, Πολωνία) και Vacarme (Frederick Neegan Trudel, Καναδάς) περιστρέφονται γύρω από την αναζήτηση ταυτότητας στο μεταίχμιο μιας δύσκολης ενηλικίωσης με ειλικρίνεια και παρρησία, χωρίς φίλτρα και ωραιοποιήσεις, με καταπληκτικές και απολύτως πειστικές ερμηνείες από τις νεαρές πρωταγωνίστριές τους.

Για τους υπόλοιπους θεατές μας, μικρούς αλλά και μεγάλους, και πάντα με τη στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας και του Θεάτρου Ριάλτο, εξασφαλίσαμε τις αριστουργηματικές Petite Maman (Céline Schiamma, Γαλλία) και Mezquite’s Heart (Ana Laura Calderón, Μεξικό), δυο πανέμορφες ιστορίες με πρωταγωνίστριες μικρά κορίτσια που αναζητούν μια διέξοδο από τη θλίψη του χαμού ενός συγγενικού τους προσώπου στη μαγεία της φαντασίας και της μουσικής, αντίστοιχα.

Παράλληλα, το Φεστιβάλ διοργανώνει, επίσης, σειρά εργαστηρίων για νεαρούς σινεφίλ με εκπαιδευτές επαγγελματίες του κινηματογράφου. Σε συνεργασία με την ηθοποιό Δάφνη Αλεξάντερ και την σκηνοθέτη και εκπαιδευτικό Αθηνά Ξενίδου, έχουμε ετοιμάσει δυο εργαστήρια που αφορούν στην αυτοέκφραση, τον αυτοκαθορισμό, αλλά και την κατανόηση της αντίθετης άποψης, έξω από τα στεγανά των κοινωνικών δικτύων.

Επίσης, για παιδιά κάτω των 13, συνδιοργανώνουμε βιωματικά εργαστήρια παραγωγής παραδοσιακών κινουμένων σχεδίων (συνεχίζοντας τη συνεργασία μας με το Φεστιβάλ Κινουμένων Σχεδίων Animafest), και εικονικής πραγματικότητας, σε μια πρώτη συνεργασία και με τον πρωτοποριακό οργανισμό Cyens και την εταιρία Silversky3D. Στα εργαστήρια αυτά, τα παιδιά που αναζητούν μέσα αποτύπωσης της δημιουργικότητάς τους, θα ανακαλύψουν πως ήδη διαθέτουν τόσο τις ικανότητες για να εκφράσουν ιδέες, ιστορίες και συναισθήματα, όσο και το θάρρος να τα μοιραστούν με άλλους.

Στο τέλος της ημέρας, αυτό συμβαίνει όταν προάγουμε και επικροτούμε την αναζήτηση: δημιουργούμε το θάρρος και τις αντοχές για ακόμη περισσότερη αναζήτηση. Και όσο αναζητούμε, τόσο πιο πολύ θα καταλαβαίνουμε και θα σεβόμαστε ο ένας τον άλλον. Αυτό ίσως να προσφέρει, τελικά, το καλό σινεμά. Και ίσως αυτό να είναι αρκετό.

Σταύρος Παμπαλλής