Αγαπητοί μας σινεφίλ,

Με μεγάλη χαρά σάς καλωσορίζουμε στα αγαπημένα θέατρα και σινεμά, στα δύο σπίτια του Φεστιβάλ: στο Θέατρο Ριάλτο στη Λεμεσό και στον Κινηματογράφο Ζήνα στη Λευκωσία, στην πρώτη μας φεστιβαλική χρονιά ως καλλιτεχνικοί διευθυντές του Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος 2023.

Θα θέλαμε να σας ευχαριστήσουμε όλους εσάς, τους πιστούς ακόλουθους του φεστιβάλ, αλλά και όσους μας έρχεστε για πρώτη φορά και μας τιμάτε με την παρουσία σας. Σας ευχαριστούμε που είστε συνοδοιπόροι μας σε αυτό το κινηματογραφικό ταξίδι: ένα καλειδοσκόπιο από εικόνες και ιστορίες από όλο τον κόσμο.

Όταν ξεκινήσαμε να ετοιμάζουμε τη φετινή έκδοση του φεστιβάλ, θέσαμε στον εαυτό μας ένα καίριο ερώτημα: «Και τώρα τι;» Σε έναν κόσμο που επανειλημμένα –και ευθαρσώς– υποτιμά την αξία της ατομικής και συλλογικής ζωής, υποκύπτοντας στην καταστροφική, αντί στη δημιουργική, παρόρμηση της ανθρωπότητας, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δύναμη που έχει ο Κινηματογράφος να μας βοηθάει να φανταζόμαστε ένα καλύτερο, εκ βάθρων διαφορετικό μέλλον; Και τώρα τι, λοιπόν; Τι επιφυλάσσει το μέλλον της συλλογικότητας, συμπεριλαμβανομένης της συλλογικής εμπειρίας θέασης, όταν οι ίδιες οι τεχνολογικές εξελίξεις που μας επιτρέπουν να συνδεθούμε με εκατομμύρια άγνωστα πρόσωπα και ανοίκειους τόπους στο εικονικό σύμπαν που ονομάζεται διαδίκτυο, ενθαρρύνουν ταυτόχρονα τη σωματική και συναισθηματική απομόνωση και κοινωνική αποσύνδεση;

Ένα κινηματογραφικό έργο αποτελεί συλλογική προσπάθεια: εναποθέτει εξίσου την επιτυχία του στον έμπειρο σκηνοθέτη/παραγωγό και στον Α’ βοηθό παραγωγής. Κατά παρόμοιο τρόπο, θα πρέπει να είναι και ο εορτασμός του συλλογικός. Οι κινηματογραφικές τέχνες έχουν μία μαγνητική δύναμη να συνενώνουν τον κόσμο. Η εμπειρία της θέασης μάς φέρνει σε επαφή με πολλές άλλες πραγματικότητες, αποκαλύπτοντάς μας την απεραντοσύνη και την πολυμορφία του κόσμου μας, υπενθυμίζοντάς μας παράλληλα πόσο μικρή, αλλά συνάμα πολύτιμη, είναι κάθε ζωή.

Οι φετινές μας κινηματογραφικές επιλογές έχουν ως σημείο αναφοράς τα ερωτήματα και τις ανησυχίες αυτές. Στο σύνολό τους, οι ταινίες αγγίζουν ένα ευρύ φάσμα ζητημάτων αξιοποιώντας διαφορετικές φορμικές προσεγγίσεις, από νατουραλιστικές μέχρι σουρεαλιστικές. Οι επιλογές αυτές έχουν ως στόχο να διαδραματίσει το φεστιβάλ ρόλο καταλύτη, ενθαρρύνοντας συζητήσεις και προβληματισμό γύρω από έναν ευρύτερο κοινωνικοπολιτισμικό διάλογο στην Κύπρο αλλά και πέρα από τα σύνορά της. Η θεματική αυτή περιλαμβάνει την κλιματική αλλαγή, την καταπάτηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων, ζητήματα μετανάστευσης και προσφυγιάς, τη βίαιη στρατιωτικοποίηση συνόρων και τοπίων, την έμφυλη βία, την κουήρ και μη δυαδική ταυτότητα, το καθεστώς του πολιτισμού σε ένα ολοένα και πιο μισαλλόδοξο περιβάλλον που θέτει το κέρδος και την επιρροή πάνω από κάθε άλλο εγχείρημα.

Φέτος, οι Κινηματογραφικές Μέρες παρουσιάζουν ένα πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα στα δύο βασικά τμήματα. Το Glocal Images, το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα, περιλαμβάνει ταινίες από ανερχόμενους σκηνοθέτες που μας χαρίζουν τη θαρραλέα σκηνοθετική τους ματιά, που τολμούν να αγγίξουν πληθώρα κοινωνικών ζητημάτων διευρύνοντας τα ίδια τα όρια της μυθοπλασίας. Το δεύτερο τμήμα του Φεστιβάλ, το Viewfinder, παρουσιάζει ορισμένες από τις δημοφιλέστερες και πλέον επιδραστικές ταινίες της χρονιάς που έχουν σαρώσει βραβεία στο διεθνές φεστιβαλικό στερέωμα. Φέτος, τα δύο αυτά τμήματα εμπλουτίζονται από ένα ακόμη, το τμήμα «Με συμπαραγωγό την Κύπρο», που προσφέρει στον θεατή τη δυνατότητα να παρακολουθήσει διεθνείς ταινίες με την Κύπρο στην ιδιότητα του συμπαραγωγού, και που έρχεται να επιβεβαιώσει ότι η κυπριακή κινηματογραφική βιομηχανία θάλλει, αψηφά τα γεωγραφικά σύνορα του νησιού και διεκδικεί τη θέση που της αξίζει στη διεθνή σκηνή (και οθόνη!)

Επιπρόσθετα του βασικού προγράμματος, με μεγάλη χαρά φιλοξενούμε για άλλη μια χρονιά τις ‘Κινηματογραφικές Μέρες για Παιδιά και Νέους’ υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Σταύρου Παμπαλλή, τμήμα που παρουσιάζει ένα πλούσιο πρόγραμμα προβολών για παιδιά και έφηβους, καθώς και μία σειρά βιωματικών εργαστηρίων με έμφαση στην εικονική πραγματικότητα, τη σκηνοθεσία και τη βιωσιμότητα. Επιπλέον, η εμβέλεια του φεστιβάλ συνεχίζει να διευρύνεται χάρη στο Dot.on.the.Map Industry Days με επικεφαλής τη Δανάη Στυλιανού. Διανύοντας φέτος την τέταρτη έκδοσή του, η πλατφόρμα συμπαραγωγής, επιμόρφωσης και δικτύωσης του φεστιβάλ φέρνει παραγωγούς, σκηνοθέτες και σεναριογράφους από τις χώρες της Μεσογείου μαζί με επαγγελματίες του διεθνούς κινηματογραφικού χώρου, εδώ στη Λεμεσό.

Ευχή μας είναι οι Κινηματογραφικές Μέρες να μετεξελιχθούν σε μια δημιουργική φωλιά ανταλλαγής, συνεισφοράς και ανοικτού διαλόγου, και για τον λόγο αυτό είμαστε κατενθουσιασμένοι που καλωσορίζουμε στην ομάδα της φετινής διοργάνωσης νέους συνεργάτες: τον καλλιτέχνη Δημήτρη Χειμώνα, το πρωτοποριακό όραμα του οποίου εμπλουτίζει τις τελετές έναρξης και λήξης του φεστιβάλ εμπνευσμένος από το πρότζεκτ Sessions, μία κολεκτίβα κουήρ δράσεων· τις γραφίστριες Κλειώ Χατζηγεωργίου και Lisa Rebeca που έκαναν πράξη τις ιδέες μας αναπλάθοντας την οπτική ταυτότητα του φεστιβάλ· τους Πολύμνια Τσίντη και Nicholas Herzberg που απαρτίζουν την ομάδα του περιοδικού Becoming· όλους τους επιμελητές και καλλιτέχνες της έκθεσης we can only begin to notice που πραγματοποιείται στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας NiMAC· και την Ένωση Σκηνοθετών Κύπρου.

Η περαιτέρω ενίσχυση του διεθνούς χαρακτήρα του Φεστιβάλ, παράλληλα με τη θεματική και φορμική του διεύρυνση, αποτελεί για εμάς βασικό στόχο για τα επόμενα χρόνια, γεγονός που αντανακλάται και στην επιλογή της φετινής κριτικής μας επιτροπής. Η Κριτική Επιτροπή του 21ου Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες Κύπρος απαρτίζεται από εξέχουσες προσωπικότητες της διεθνούς και εγχώριας κινηματογραφικής κοινότητας: προεδρεύουσα η βραβευμένη σκηνοθέτρια Julie Bertuccelli, της οποίας η ταινία της Jane Campion: La Femme Cinéma έκανε πρεμιέρα στο επίσημο διαγωνιστικό του Φεστιβάλ Καννών το 2022. Συνοδοιπόροι της στο έργο αυτό: ο Georg Georgi, πράκτορας ταλέντων και διευθυντής της Das Imperium agency με έδρα το Βερολίνο, ο Sebastian Markt υπεύθυνος προγράμματος και επικεφαλής του τμήματος Generation της Berlinale, η Sophie Cavoulacos, επιμελήτρια κινηματογραφικών έργων στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και η Κύπρια σκηνοθέτρια Γιάννα Αμερικάνου, η μεγάλου μήκους της οποίας απέσπασε πέρσι Βραβείο Καλύτερης Ταινίας και Καλύτερης Σκηνοθεσίας στο Διαγωνιστικό Τμήμα Κυπριακών Ταινιών του φεστιβάλ μας. 

Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους προκατόχους μας, την Τώνια Μισιαλή, τον Κώστα Κωνσταντινίδη και τον Μάριο Στυλιανού, για το πολύτιμο έργο τους και που κατάφεραν να μετατρέψουν το φεστιβάλ σε μία από τις σημαντικότερες πολιτιστικές εκδηλώσεις του νησιού. Ευχαριστούμε, επίσης, την Δρ. Έλενα Χριστοδουλίδου, Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Τμήματος Νεότερου και Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού και τη Γεωργία Ντέτσερ, Γενική Διευθύντρια του Θεάτρου Ριάλτο για τη συνεχή τους υποστήριξη. Επίσης, θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε τους Δημάρχους Λεμεσού και Λευκωσίας, καθώς και όλη τη μικρή, αλλά άκρως αποτελεσματική, ομάδα παραγωγής και συντονισμού για τις ακούραστες προσπάθειές τους. Ένα μεγάλο ευχαριστώ στους εθελοντές, εταίρους, χορηγούς και υποστηρικτές του Φεστιβάλ, χωρίς τη συμβολή των οποίων η επιτυχία της φετινής διοργάνωσης δεν θα ήταν εφικτή.

Μια κουήρ ιστορία αγάπης που επιχειρεί να δραπετεύσει από τα στεγανά της πατριαρχίας σε μια οικογένεια του Πακιστάν. Ένα μπορχεσιανό οδοιπορικό που αψηφά κάθε ειδολογικό όριο. Η γλυκόπικρη αναπόληση μιας ευάλωτης σχέσης γονέα-παιδιού κατά τη διάρκεια καλοκαιρινών διακοπών. Ένα αφροφουτουριστικό μιούζικαλ στο Μπουρούντι υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων και των δικαιωμάτων των μη δυαδικών ατόμων. Η νοσταλγία ενός περιβαλλοντικά ασφαλούς παρελθόντος στις ιταλικές Άλπεις. Το οιδοπορικό και οι σκέψεις ενός ζώου στην εποχή της μαζικής κατανάλωσης. Οι αγώνες για καλλιτεχνική και πολιτική ελευθερία στο Ιράν. Θέματα, τοπία και σχέσεις που πρωταγωνιστούν στο φετινό μας πρόγραμμα.

Ευχόμαστε ότι οι φορμικά θαρραλέες, συναισθηματικά συγκινητικές και πολιτικά επιδραστικές ταινίες που θα προβληθούν αυτή την εβδομάδα, θα πυροδοτήσουν διάλογο και συζήτηση γύρω από το καθεστώς και τον ρόλο της/του σκηνοθέτριας/η, το παρόν και το μέλλον της κοινωνίας μας, και θα μας ενθαρρύνουν να συνδεθούμε περισσότερο ο ένας με τον άλλον και να γνωρίσουμε τις πολυάριθμες εμπειρίες που οι άνθρωποι, τα ζώα και η φύση βιώνουν καθημερινά ανά τον κόσμο.

Καλή θέαση! 

Αργυρώ Νικολάου & Μάριος Λιζίδης